قیمت دلار مطلوب دولت چند است؟
تحریم های جدید در راه اقتصاد کشور است و با توجه به وابستگی زیاد کشور به درآمدهای نفتی لازم است تا اثرات احتمالی این تحریم ها بر روی نرخ دلار در نظر گرفته شود. در این یادداشت 7 سناریو در نظر گرفته شده است و اثرات احتمالی هریک نیز توضیح داده شده است.
- سناریو 1:
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 30% (حد نوسان 10% تا 30%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی
- اگر عربستان و روسیه بتوانند نفت خود را جایگزین ایران کنند: قیمت نفت در محدوده 70 تا 80 دلار
- کف قیمت دلار: 7000 تومان
- سناریو 2:
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 30% (حد نوسان 10% تا 30%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی
- اگر عربستان و روسیه نتوانند نفت خود را جایگزین ایران کنند: قیمت نفت در محدوده 85 تا 100 دلار
- کف قیمت دلار: 7000 تومان
- سناریو 3:
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 45% (حد نوسان 30% تا 45%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی، یونان، فرانسه، ایتالیا
- ریسک امنیت انرژی: متوسط
- کمبود نفت ایران جبران شود اما در خاور میانه بحرانی ایجاد نشود: قیمت نفت بین 85 تا 90 دلار
- کف قیمت دلار: 7000 تومان
- سناریو 4:
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 45% (حد نوسان 30% تا 45%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی، یونان، فرانسه، ایتالیا
- ریسک امنیت انرژی: متوسط
- کمبود نفت ایران جبران شود و در خاور میانه بحران جدی ایجاد شود: قیمت نفت بین 100 تا 120 دلار
- کف قیمت دلار: 7000 تومان
- سناریو 5:
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 65% (حد نوسان 50% تا 65%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی، یونان، فرانسه، ایتالیا، هند
- ریسک امنیت انرژی: بالا
- منطقه خاورمیانه بحرانی اما جنگ رخ ندهد: قیمت نفت بین 100 تا 120 دلار
- کف قیمت دلار: 10000 تومان
- سناریو 6:
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 65% (حد نوسان 50% تا 65%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی، یونان، فرانسه، ایتالیا، هند
- ریسک امنیت انرژی: بالا
- منطقه خاورمیانه بحرانی و جنگ رخ دهد: قیمت نفت بین 120 تا 140 دلار
- کف قیمت دلار: 8500 تومان
- سناریو 7: (احتمال بسیار کم)
- کاهش حجم فروش نفت: حداکثر 90% (حد نوسان 80% تا 90%)
- کشورهای تحریم کننده نفت: ژاپن، کره، امارات، تایوان، مالزی، یونان، فرانسه، ایتالیا، هند، چین
- ریسک امنیت انرژی: خیلی بالا
- منطقه خاورمیانه بحرانی و جنگ رخ دهد، آشوب در اروپا و چین: قیمت نفت بین 120 تا 140 دلار
- کف قیمت دلار: 20000 تومان
با توجه به بررسی های بعمل آمده به نظر می رسد دولت پیش بینی لازم در خصوص تحریم های جدید را در هنگام تصویب بودجه داشته و به همین علت بودجه با دلار 3500 تومانی تصویب شده است. لذا برای جبران بخشی از تورم ریالی ایجاد شده در کشور می توان از افزایش درامدهای ارزی کشور استفاده نمود. در صورتی که دولت بخواهد با استفاده از تفاوت نرخ دلار و ریال بخشی از فشار اقتصادی که به اقشار کم در آمد ایجاد شده است را از طریق باز توزیع ثروت، نظیر یارانه های مختلف جبران نماید می تواند برای سوبسید کالاهای اساسی از افزایش قیمت دلار در سایر حوزه ها استفاده کند، به زبان ساده، در اغلب سناریو های تحریم فروش نقت، دولت براحتی می تواند حتی در شرایط تحریم 65% صادرات نفت، با دلار 7000 تومانی امور کشور را مدیریت کند، اما جهت پوشش دهی به نیازهای اقشار کم درآمد می بایست با اعمال ضریب تعدیلی، دلار را بالاتر از قیمت واقعی عرضه کند. در حال حاضر بودجه تخصیص داده شده برای یارانه در حدود 30 هزار میلیارد تومان است که جهت آرام سازی مردم و کاهش فشار اقتصادی بر روی اقشار آسیب پذیر، می تواند به عنوان یک راهبرد از افزایش 3 برابری یارانه ها به 90 هزار میلیارد تومان استفاده کرده و این امر مستلزم افزایش بودجه ریالی کشور از 429 هزار میلیارد تومان به 519 هزار میلیارد تومان است. تخصیص ارز به کالاهای اساسی با قیمت 4200 تومان می تواند باعث افزایش دستوری قیمت دلار در بازار ثانویه شود تا از مابه التفاوت قیمت واقعی و قیمت دستوری جهت پوشش نیازهای دولت، کمک گرفته شود. با توجه به اینکه این عدد را نمی توان به صورت دقیق تعیین کرد، توان تصور کرد در شرایطی که نفت ایران طبق سناریوهای درنظر گرفته شده در این پژوهش حداکثر تا نصف کاهش یابد، دلار 7000 تومانی به عنوان کف قابل قبول در نظر گرفته شود و در حالت های بحرانی تر ممنوعیت فروش نفت، طبق سناریوها، عدد 10000 تومان را در نظر گرفت. بفرض پوشش دهی نیازهای دلاری دولت و اعمال ضریب تعدیلی 25 تا 50 درصد، به رقمی در حدود 8750 تا 10500 تومان می رسیم. به طبع این تحلیل با در نظر گرفتن ثابت سایر عوامل سیاسی دخیل بدست آمده است و به عنوان یک کف قابل قبول می تواند در تحلیل های اقتصادی در نظر گرفته شود. بدیهی است که ایجاد هرگونه آشوب در فضای سیاسی می تواند باعث حرکت قیمت دلار از محدوده 8750 تا 10500 تومان به سمت بالاتر گردد. و اما در حالت های بحرانی تر همانطور که بیان شد، دلار 10000 تومانی به عنوان بهینه دولت در نظر گرفته می شود که به اعمال ضریب تعدیل بین 12500 تا 15000 تومان می تواند در نظر گرفته شود که با ایجاد هر گونه تنش سیاسی به حرکت شارپی خود ادامه می دهد.
- تحلیل حساسیت سناریو 1:
ظرفیت فروش نفت | ||||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 90% | 80% | 70% |
70 | 7000 | 579 | 548 | 517 |
7500 | 599 | 566 | 532 | |
8000 | 619 | 583 | 548 | |
8500 | 639 | 601 | 563 | |
9000 | 659 | 619 | 579 | |
10000 | 698 | 654 | 610 | |
11000 | 738 | 690 | 641 | |
12000 | 778 | 725 | 672 | |
75 | 7000 | 599 | 566 | 532 |
7500 | 620 | 585 | 549 | |
8000 | 642 | 604 | 566 | |
8500 | 663 | 623 | 582 | |
9000 | 684 | 642 | 599 | |
10000 | 727 | 679 | 632 | |
11000 | 770 | 717 | 665 | |
12000 | 812 | 755 | 698 | |
80 | 7000 | 619 | 583 | 548 |
7500 | 642 | 604 | 566 | |
8000 | 664 | 624 | 583 | |
8500 | 687 | 644 | 601 | |
9000 | 710 | 664 | 619 | |
10000 | 755 | 705 | 654 | |
11000 | 801 | 745 | 690 | |
12000 | 846 | 786 | 725 |
- تحلیل حساسیت سناریو 2:
ظرفیت فروش نفت | ||||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 90% | 80% | 70% |
85 | 7000 | 639 | 601 | 563 |
7500 | 663 | 623 | 582 | |
8000 | 687 | 644 | 601 | |
8500 | 711 | 666 | 620 | |
9000 | 735 | 687 | 639 | |
10000 | 784 | 730 | 676 | |
11000 | 832 | 773 | 714 | |
12000 | 881 | 816 | 752 | |
90 | 7000 | 659 | 619 | 579 |
7500 | 684 | 642 | 599 | |
8000 | 710 | 664 | 619 | |
8500 | 735 | 687 | 639 | |
9000 | 761 | 710 | 659 | |
10000 | 812 | 755 | 698 | |
11000 | 863 | 801 | 738 | |
12000 | 915 | 846 | 778 | |
95 | 7000 | 679 | 636 | 594 |
7500 | 706 | 660 | 615 | |
8000 | 733 | 685 | 636 | |
8500 | 760 | 709 | 657 | |
9000 | 787 | 733 | 679 | |
10000 | 841 | 781 | 721 | |
11000 | 895 | 829 | 763 | |
12000 | 949 | 877 | 805 | |
100 | 7000 | 698 | 654 | 610 |
7500 | 727 | 679 | 632 | |
8000 | 755 | 705 | 654 | |
8500 | 784 | 730 | 676 | |
9000 | 812 | 755 | 698 | |
10000 | 869 | 806 | 743 | |
11000 | 926 | 857 | 787 | |
12000 | 983 | 907 | 831 |
- تحلیل حساسیت سناریو 3:
ظرفیت فروش نفت | |||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 70% | 55% |
85 | 7000 | 563 | 507 |
7500 | 582 | 522 | |
8000 | 601 | 537 | |
8500 | 620 | 551 | |
9000 | 639 | 566 | |
10000 | 676 | 596 | |
11000 | 714 | 625 | |
12000 | 752 | 655 | |
90 | 7000 | 579 | 519 |
7500 | 599 | 535 | |
8000 | 619 | 550 | |
8500 | 639 | 566 | |
9000 | 659 | 582 | |
10000 | 698 | 613 | |
11000 | 738 | 644 | |
12000 | 778 | 676 |
- تحلیل حساسیت سناریو 4:
ظرفیت فروش نفت | |||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 70% | 55% |
100 | 7000 | 610 | 543 |
7500 | 632 | 561 | |
8000 | 654 | 578 | |
8500 | 676 | 596 | |
9000 | 698 | 613 | |
10000 | 743 | 648 | |
11000 | 787 | 683 | |
12000 | 831 | 717 | |
105 | 7000 | 625 | 556 |
7500 | 649 | 574 | |
8000 | 672 | 592 | |
8500 | 695 | 610 | |
9000 | 718 | 629 | |
10000 | 765 | 665 | |
11000 | 811 | 702 | |
12000 | 858 | 738 | |
110 | 7000 | 641 | 568 |
7500 | 665 | 587 | |
8000 | 690 | 606 | |
8500 | 714 | 625 | |
9000 | 738 | 644 | |
10000 | 787 | 683 | |
11000 | 836 | 721 | |
12000 | 884 | 759 | |
115 | 7000 | 656 | 580 |
7500 | 682 | 600 | |
8000 | 707 | 620 | |
8500 | 733 | 640 | |
9000 | 758 | 660 | |
10000 | 809 | 700 | |
11000 | 860 | 740 | |
12000 | 911 | 780 | |
120 | 7000 | 672 | 592 |
7500 | 698 | 613 | |
8000 | 725 | 634 | |
8500 | 752 | 655 | |
9000 | 778 | 676 | |
10000 | 831 | 717 | |
11000 | 884 | 759 | |
12000 | 937 | 801 |
- تحلیل حساسیت سناریو 5:
ظرفیت فروش نفت | |||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 50% | 35% |
100 | 7000 | 521 | 455 |
7500 | 537 | 466 | |
8000 | 553 | 477 | |
8500 | 569 | 488 | |
9000 | 585 | 499 | |
10000 | 616 | 521 | |
11000 | 648 | 543 | |
12000 | 679 | 566 | |
105 | 7000 | 532 | 463 |
7500 | 549 | 474 | |
8000 | 566 | 486 | |
8500 | 582 | 498 | |
9000 | 599 | 509 | |
10000 | 632 | 532 | |
11000 | 665 | 556 | |
12000 | 698 | 579 | |
110 | 7000 | 543 | 470 |
7500 | 561 | 483 | |
8000 | 578 | 495 | |
8500 | 596 | 507 | |
9000 | 613 | 519 | |
10000 | 648 | 543 | |
11000 | 683 | 568 | |
12000 | 717 | 592 | |
115 | 7000 | 555 | 478 |
7500 | 573 | 491 | |
8000 | 591 | 504 | |
8500 | 609 | 516 | |
9000 | 627 | 529 | |
10000 | 664 | 555 | |
11000 | 700 | 580 | |
12000 | 736 | 605 | |
120 | 7000 | 566 | 486 |
7500 | 585 | 499 | |
8000 | 604 | 512 | |
8500 | 623 | 526 | |
9000 | 642 | 539 | |
10000 | 679 | 566 | |
11000 | 717 | 592 | |
12000 | 755 | 619 |
- تحلیل حساسیت سناریو 6:
ظرفیت فروش نفت | |||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 50% | 35% |
120 | 7000 | 566 | 486 |
7500 | 585 | 499 | |
8000 | 604 | 512 | |
8500 | 623 | 526 | |
9000 | 642 | 539 | |
10000 | 679 | 566 | |
11000 | 717 | 592 | |
12000 | 755 | 619 | |
125 | 7000 | 577 | 494 |
7500 | 596 | 508 | |
8000 | 616 | 521 | |
8500 | 636 | 535 | |
9000 | 656 | 549 | |
10000 | 695 | 577 | |
11000 | 735 | 604 | |
12000 | 774 | 632 | |
130 | 7000 | 588 | 501 |
7500 | 608 | 516 | |
8000 | 629 | 530 | |
8500 | 649 | 545 | |
9000 | 670 | 559 | |
10000 | 711 | 588 | |
11000 | 752 | 617 | |
12000 | 793 | 645 | |
135 | 7000 | 599 | 509 |
7500 | 620 | 524 | |
8000 | 642 | 539 | |
8500 | 663 | 554 | |
9000 | 684 | 569 | |
10000 | 727 | 599 | |
11000 | 770 | 629 | |
12000 | 812 | 659 | |
140 | 7000 | 610 | 517 |
7500 | 632 | 532 | |
8000 | 654 | 548 | |
8500 | 676 | 563 | |
9000 | 698 | 579 | |
10000 | 743 | 610 | |
11000 | 787 | 641 | |
12000 | 831 | 672 |
- تحلیل حساسیت سناریو 7:
ظرفیت فروش نفت | |||
قیمت نفت (دلار) | قیمت دلار (تومان) | 20% | 10% |
120 | 7000 | 406 | 353 |
8000 | 421 | 361 | |
9000 | 437 | 368 | |
10000 | 452 | 376 | |
11000 | 467 | 383 | |
12000 | 482 | 391 | |
15000 | 528 | 414 | |
20000 | 604 | 452 | |
125 | 7000 | 411 | 355 |
8000 | 426 | 363 | |
9000 | 442 | 371 | |
10000 | 458 | 379 | |
11000 | 474 | 387 | |
12000 | 490 | 395 | |
15000 | 537 | 419 | |
20000 | 616 | 458 | |
130 | 7000 | 415 | 358 |
8000 | 432 | 366 | |
9000 | 448 | 374 | |
10000 | 464 | 382 | |
11000 | 481 | 390 | |
12000 | 497 | 399 | |
15000 | 547 | 423 | |
20000 | 629 | 464 | |
135 | 7000 | 420 | 360 |
8000 | 437 | 368 | |
9000 | 454 | 377 | |
10000 | 471 | 385 | |
11000 | 488 | 394 | |
12000 | 505 | 402 | |
15000 | 556 | 428 | |
20000 | 642 | 471 | |
140 | 7000 | 424 | 362 |
8000 | 442 | 371 | |
9000 | 459 | 380 | |
10000 | 477 | 389 | |
11000 | 495 | 397 | |
12000 | 512 | 406 | |
15000 | 566 | 433 | |
20000 | 654 | 477 |
نویسنده: پویا نخجیرکان